Polecamy

Bajkowe, romantyczne, w rozkwicie, w ruinie, filmowe, państwowe i prywatne. Jest ich kilka setek, podobno nawet ponad tysiąc, w większości wartych naszej uwagi, a przede wszystkim na wyciągnięcie ręki - zamki, pałace oraz grody Czech i Moraw.

Temat czeskich zamków, choćby ze względu na ich ilość i różnorodność, zasługuje na osobną monografię, pracę doktorską, a co przynajmniej na osobny, obszerny wpis.
Jeszcze jako dziecko usłyszałem, że w Czechosłowacji jest ponad 2 tysiące zamków, pałaców czy średniowiecznych ruin. Nie było mi dane (wtedy jeszcze) tego zweryfikować, ale temat gdzieś na zawsze utkwił mi „z tyłu głowy”, szczególnie, że z górki za wsią można było, w pełnej krasie, zobaczyć zamek nachodzki. Zobaczyć, ale nie dotknąć, takie czasy.
Co do liczby, to wydawała się ona wcale prawdopodobna, wszak nasza Ziemia Kłodzka czy cały wręcz Dolny Śląsk, w tej kwestii były podawane za wzór (niestety, wtedy jeszcze bardziej ilościowy niż jakościowy). Tu warto od razu wspomnieć, że mimo w zasadzie zbieżnej powojennej historii, czeskie zamki zostały potraktowane przez nią jakby bardziej łagodnie i Czesi, po zmianie ustroju, mieli ułatwiony start do szeroko pojętej komercjalizacji obiektów, czyli np. także dla udostępniania ich turystom. Oczywiście, także i tu, po wojnie, spora część obiektów trafiła pod „opiekę” PGR-ów (JZD, Jednotné zemědělské družstvo), szkół czy wojska, ale przywrócenie ich państwu czy potomkom właścicieli oraz późniejsza renowacja, przebiegało moim zdaniem całkiem sprawnie (oczywiście, kilka wyjątków też by się znalazło). Skoro już o własności i zarządzaniu zamkami mowa, to te, najważniejsze dla historii Czech i Moraw, ciągle należą do państwa i są pod opieką Państwowego Instytutu Zabytków (Národní památkový ústav) (dziękujemy za udzielone nam pozwolenie i możliwość skorzystania ze zbiorów zdjęć oraz przekierowań i danych). Spora część należy do gmin i samorządów, niemało z nich jest też w rękach prywatnych.
No ale ile wreszcie tych zamków w Czechach jest? Z dużym prawdopodobieństwem, przyjąć można, że między 700 a 750, licząc z ruinami i twierdzami. Na Słowacji jest ich niespełna 200. Daje to zatem blisko 1000 obiektów, na powierzchni ok 128 tys. km2, (Czechy to ok 79 tys. km2, Słowacja 49 tys. km2, a Polska, dla porównania, to przeszło 312 tys. km2). Tutaj także należy od razu wyjaśnić, że w języku czeskim (słowackim również), zámek to obiekt powstały później niż w średniowieczu, także pałac, a hrady (grody) to wszystkie zamki powstałe w okresie średniowiecza (i wcześniej). Ruiny to zříceniny, a twierdza to tvrz.
Oczywiście, o czeskich zamkach pisaliśmy na naszych stronach już nie raz. Najważniejszy i największy (także w skali światowej) kompleks zamkowy, praski Hrad, jest od wielu lat najczęściej odwiedzanym zabytkiem w Czechach. Kilka z nich znajduje się na liście zabytków UNESCO oraz poleca jest przez zagraniczne media, a o najpiękniejszych i najważniejszych zamkach w Republice wypowiadali się także sami Czesi. TUTAJ wspominaliśmy o tajemniczych ruinach, TU o zamkach otwartych dla turystów przez cały rok, za kilka dni ruszy letni festiwal České hrady, a praktycznie w każdy weekend na wielu z nich odbywają się przeróżne wydarzenia kulturalne.
Jak widzicie, temat zamków jest niezwykle rozległy i niepodzielnie związany ze zwiedzaniem Czech. Spróbujemy zatem przynajmniej wylistować te najważniejsze z nich i sukcesywnie będziemy uzupełniać wiadomości o nich.